Καλησπέρα σας και σήμερα! Λοιπόν σκεφτόμουν και πάλι πολύ σχετικά με το τι θα μπορούσα να ανεβάσω σήμερα στο blog, καθώς και τα Oscars πέρασαν, και όλα τα συμπαρομαρτούντα βραβεία, και τις περισσότερες ταινίες έχουμε βάλει (επιφυλάσσομαι όταν έρθει η στιγμή να βάλω και το “Hugo”) οπότε πραγματικά προβληματίστηκα. Μετά σκέφτηκα το τελευταίο μάθημα των σεμιναρίων μου, στο οποίο κάναμε για το film noir παρακαλώ, και τελικά φέρτο από εδώ, φέρτο από εκεί, κατέληξα να γράφω σήμερα για μια ταινία που βρήκε μικρή διανομή στις δικές μας αίθουσες,και συγκεκριμένα πριν από μερικούς μήνες. Το “Un homme qui crie” έχει μια έμμεση σχέση με το film noir σε περίπτωση που αναρωτιέστε. Οπότε ξεκινάμε και σας εξηγώ και παρακάτω.
Βρισκόμαστε στο σημερινό Chad. Εκεί ο 60χρονος Adam (Youssouf Djaoro) πρώην πρωταθλητής στη κολύμβηση, εργάζεται ως επιστάτης στη πισίνα ενός αξιόλογου για τα δεδομένα της περιοχής, ξενοδοχείου. Ο Adam αγαπάει πολύ τη δουλειά του, η οποία στην ουσία αποτελεί αφενός όλη του τη ζωή και αφετέρου τη βασική πηγή τροφής για τον ίδιο, την γυναίκα του και τον γιο του Abdel (Dioucounda Koma) ο οποίος κάνει και αυτός τις περατζάδες του από το ξενοδοχείο οπού εργάζεται ο πατέρας του. Όταν η επιχείρηση περάσει στα χέρια των νέων, Κινέζων ιδιοκτητών, ο Adam θα χάσει το πόστο στο οποίο βρισκόταν τόσο καιρό, και θα τοποθετηθεί σε μια νέα εργασιακή θέση: θα είναι υπεύθυνος να σηκώνει τη μπάρα στη πύλη, προκειμένου να περνούν τα αυτοκίνητα, κάτω από έναν καυτό, αφρικάνικο ήλιο. Ο Adam θα σοκαριστεί από την τρομερή αυτή αλλαγή, καθώς θα νοιώσει να υποβιβάζεται κοινωνικά, αλλά και ως προσωπικότητα, και θα αναζητήσει έναν τρόπο να λυτρωθεί από αυτό το κενό. Και σαν να μην έφτανε αυτό, ο γιος του Abdul είναι αυτός που αναλαμβάνει χρέη επιστάτη στη πισίνα. Την ίδια στιγμή που η εργασιακή (και οχι μόνο) ζωή του Adam καταρρέει, μια ομάδα επαναστατών επιτίθενται στη κυβέρνηση και επιχειρούν να πάρουν την εξουσία δια της βίας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα οι αντάρτες να απαιτήσουν την ενίσχυση της προσπάθειάς τους είτε με χρήμα, είτε με έμψυχο υλικό και δη νεαρούς που είναι έτοιμοι να θυσιαστούν για τον σκοπό τους. Όταν οι δυνάμεις αυτές αρχίσουν να πιέζουν ασφυκτικά τον Adam, τότε θα βρεθεί ανήμπορος να κάνει το οτιδήποτε καθώς δεν έχει λεφτά. Το μόνο πράγμα που του έχει μείνει είναι ο γιος του. Μήπως τελικά αυτός είναι αρκετός; Αρκετός από διάφορες απόψεις, και για διάφορους λόγους;
Η ταινία του σκηνοθέτη Mahamat-Saleh Haroun, είναι μια από αυτές τις ταινίες που ενώ τις έχεις κάπου ξαναδεί, εντούτοις καταφέρνουν ακόμα να διατηρούν στοιχεία που σου προκαλούν το ενδιαφέρον και σε κάνουν να συγκινήσε. Κακά τα ψέματα το ζητούμενο σχεδόν κάθε ταινίας είναι η δημιουργία ενός δράματος και οχι απαραίτητα με την έννοια τους κλάματος, αλλά κυρίως με την έννοια μια δραματουργικής υπόθεσης. Το δράμα αποτελεί την κινητήριο δύναμη εξάλλου που ωθεί την πλοκή πιο μακριά, θέτει σε κίνηση τα υποκριτικά γρανάζια των ηθοποιών και κινητοποιεί όλη τη δράση. Έτσι και εδώ, αν και σίγουρα θα πιάσετε τον εαυτό σας να έχει ξαναδεί παρόμοιες ιστορίες ανθρώπων, παρόμοιες καταστάσεις και στη τελική πολιτισμούς, δρώμενα και προσωπικά δράματα, εντούτοις θα διαπιστώσετε οτι το “Un homme qui crie” αποτελεί μια ταινία που μπορεί να ομοιάζει με εκατοντάδες άλλες, αλλά καταφέρνει παρόλα αυτά να βγει μπροστά χάρη σε ένα ενδιαφέρον background, που αν το εντοπίσει κανείς θα διαπιστώσει οτι είναι πολύ πολύ ιδιαίτερο.
Το 1924 ο Γερμανός εξπρεσιονονιστής J.W. Murnau, ένας από τους σημαντικότερους και πιο ιδιαίτερους σκηνοθέτες που υπήρξαν ποτέ, δημιούργησε ένα από τα αριστουργήματά του και συγκεκριμένα το “The Last Laugh”. Η ιστορία του έχει κάπως έτσι: ένας ηλικιωμένος άνδρας ο οποίος κατέχει τη θέση του θυρωρού σε ένα μεγαλοπρεπές ξενοδοχείο (θέση που του δίνει το απαραίτητο status, κύρος και κοινωνικό ύψος, έναντι των γειτόνων του που αρέσκονται να τον θαυμάζουν φορώντας τη πλουμιστή του στολή) θα χάσει τη γη κάτω από τα πόδια του, όταν σε μια στιγμή αδυναμίας η οποία εκφράζεται σε μια δευτερολεπτική στάση για ένα ποτήρι νερό, τη θέση του θα πάρει ένας νεότερος και πιο…νταβρατισμένος άνδρας ο οποίος φαίνεται να κάνει τη δουλειά με μεγάλη ευκολία και κυρίως χωρίς ίχνος κούρασης. Ο πρωταγωνιστής λοιπόν θα καταλήξει να εργάζεται στις τουαλέτες του ξενοδοχείου, χωρίς την πρεστιζική του πλέον στολή και αρχίζοντας να χάνει σταδιακά τα λογικά του. Σε μια προσπάθεια να συνεχίσει να κρατιέται από τη ψευδαίσθηση της παλιάς του εργασίας, θα κλέψει τη στολή που κάποτε αποτελούσε το σήμα της αξίας του, και φορώντας την θα επιστρέφει κάθε βράδυ σπίτι του. Σαν να μην άλλαξε τίποτα. Όταν όμως έρθει η στιγμή που οι γείτονες θα καταλάβουν την ‘απάτη’ του, τότε ο χλευασμός θα είναι πικρός και η κοροϊδία, αβάσταχτη…
Είναι κάτι παραπάνω από εμφανές οτι η ταινία του Haroun αποτελεί στην ουσία ένα remake αυτού του αυθεντικά εξπρεσιονιστικού και πρωταρχικού film noir του Murnau. Γιατί τα noir δεν ήταν πάντα άμεσα συνυφασμένα με γοητευτικούς ντετέκτιβς, μοιραίες γυναίκες και εγκλήματα πάθους. Πρωτίστως αυτού του είδους το φιλμ, χρωστάει το όνομά του στη γενικότερη σκοτεινή αισθητική που απορρέει από τη χρωματική παλέτα του εκάστοτε σκηνοθέτη. Έτσι και εδώ ο Murnau δημιουργεί έντονες φωτοσκιάσεις, παίζει με την αντίθεση λευκού/κιαροσκούρου και δημιουργεί στην ουσία τις απαρχές του film noir, στο πλευρό αρκετών ακόμα Γερμανών εξπρεσιονιστών (κυρίως).
Εάν αφαιρέσουμε από τη ταινία του Chad-ατιανού σκηνοθέτη, πρώτον το χρώμα, δεύτερον το γεγονός οτι ο Adam δε φαίνεται να υπόκειται σε κάποιον κοινωνικό χλευασμό, αλλά κυρίως το πρόβλημα βρίσκεται βαθιά μέσα στον ίδιο, και τρίτον το πολτικοστρατιωτικό κομμάτι το οποίο έχει τον δικό του λόγο ύπαρξης στη ταινία, τότε γίνεται σαφές οτι έστω και σε ένα χαλαρό ποσοστό, η ταινία του Murnau έχει ασκήσει άμεση επίδραση στο “Un homme qui crie”.
Η σκηνοθεσία του δεν έχει κάποια ιδιαιτερότητα, αλλά είναι καθόλα ρεαλιστική και επικεντρώνεται φυσικά στο δράμα του πρωταγωνιστή μας. Όλες οι σκηνές είναι εμποτισμένες με τις χαρακτηριστικές χρυσοκίτρινες αποχρώσεις του ήλιου και του αφρικανικού εδάφους, ενώ η πισίνα του ξενοδοχείου φαντάζει ως η μοναδική όαση (κυριολεκτικά και μεταφορικά). Και οι ερμηνείες όμως είναι πολύ καλές, από εκείνες που τις αξιολογείς βάση του κατά πόσο επαγγελματίας είναι ο ηθοποιός. Εδώ ο κεντρικός ήρωας είναι, αλλά σου δίνει την εντύπωση οτι δεν είναι. Στην ουσία είναι σαν να παρακολουθείς έναν επαγγελματία ηθοποιό, που υποδύεται τον ερασιτέχνη, που υποδύεται τον Adam στη προκειμένη περίπτωση. Χαθήκατε λίγο; Δείτε την και θα καταλάβετε.
Το “Un homme qui crie” είναι ένα αρκετά στιβαρό δράμα, το οποίο γίνεται ακόμα στιβαρότερο από την περιοχή στην οποία τοποθετείται. Φτώχια, κακουχίες και δύσκολη ζωή περιμένουν τη πλειοψηφία των ανθρώπων. Και αν είναι τυχεροί βασικά τους περιμένει μια κάποια ζωή, μιας που η συνηθέστερη κατάληξη είναι ο θάνατος. Η ταινία έχει τις ολίγον βαρετές, τις καλές και τις πολύ καλές της στιγμές, με αποκορύφωμα το τέλος της το οποίο χαρακτηρίζεται από μια υπέροχη λυρικότητα που σε μαγεύει και σε τρομάζει παράλληλα.
H ταινία είναι μια ενδιαφέρουσα πρόταση σε όσους αρέσουν τα δράματα και για να δώσω και ένα παραπάνω μπουστ στους βραβειόπληκτους, τσίμπησε και το Grand Jury Prize, στο φεστιβάλ των Καννών το 2010. Αμεεε. Check it.
Τι έμαθα από τη ταινία: Οτι όταν έχεις δει το “My Week with Marilyn” λίγο πριν δε την εκτιμάς όπως πρέπει, οτι ο κινηματογράφος ΑΣΤΥ μου θυμίζει τόσο ωραία πράγματα και οτι η προσπάθεια του Haroun είναι πολύ καλή. Όπως βλέπετε δηλαδή όλα σχετικά με τη ταινία.
No trivia
Cinestalmeni 