Hey hey! Καλή σας μέρα και καλή εβδομάδα να έχουμε! Σήμερα έχουμε ακόμα μια σπουδαία ταινία να γράψουμε, επειδή εσείς βασικά διαμορφώσατε έτσι την ψηφοφορία ώστε να βγει πρώτη. Σας ευχαριστώ πολύ όσους ψηφίσατε, ενώ όσοι έχετε σταματήσει να συμμετέχετε στο poll, θα σας βρω και θα σας καταδιώκω μια ζωή. Θα αισθάνεστε την καυτή μου ανάσα στον σβέρκο σας, κ.λ.π, κ.λ.π….Οπότε καλό θα ήταν να σας ξαναδώ around για να μην έχουμε άλλα. Ευχαριστώ! : P Όσο λέει τις κλασσικές μου βλακείες, η ψηφοφορία είναι ακόμα ανοιχτή για μερικές ωρίτσες, αλλά φαίνεται πως το αποτέλεσμα έχει καθοριστεί. Στην πρώτη θέση βρέθηκε ο αγαπημένος ‘Εξορκιστής’ με 16 ψήφους, στην δεύτερη το “Apocalypse Now” με 13, ενώ στην τρίτη έμειναν το “The Godfather” και “Close Encounters of the Third Kind” με 10 ψηφούλες. So ας ρίξουμε μια μικρή ματιά στο μεγάλο αυτό έργο, του εξίσου μεγάλου Francis Ford Coppola. The horror…the horror….
Κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Βιετνάμ, ο Captain Willard (Martin Sheen) αναλαμβάνει μια πολύ επικίνδυνη αποστολή. Στόχος του είναι να φτάσει βαθιά μέσα στην ζούγκλα της Καμπότζης και να εξουδετερώσει τον Colonel Walter Kurtz (Marlon Brando) έναν σαλταρισμένο πλέον, αποστάτη του αμερικανικού στρατού, ο οποίος μαζί με την προσωπική του φρουρά επιδίδεται σε θηριωδίες, δολοφονώντας οποιονδήποτε πάει κόντρα απέναντι στην θεϊκή του παρουσία στην γύρω περιοχή. Ο Willard μαζί με το πλήρωμά του, θα έρθει αντιμέτωπος με την βαρβαρότητα της ανθρώπινης φύσης και θα δει από πρώτο χέρι πως η πραγματική ζούγκλα βρίσκεται μέσα μας…
Εντάξει τώρα τι ακριβώς να πούμε για τον Coppola; Όλοι ξέρουμε οτι είναι ένας από τους καλύτερους σκηνοθέτες που πέρασαν ποτέ από τον κινηματογράφο και οτι οι ταινίες του αποτελούν στιβαρά δημιουργήματα μέσα στον χρόνο. Το “Apocalypse Now” ήρθε μόλις επτά χρόνια μετά τo πρώτο μαφιόζικο “The Godfather” (1972) το οποίο αποτελεί σίγουρα την καλύτερή του στιγμή. Βεβαίως όταν μιλάμε για τον Coppola δεν είναι δύσκολο να σκεφτούμε και μερικές άλλες, αξιόλογες ταινίες του, καθώς η αλήθεια είναι οτι ανέκαθεν η δουλειά του χαρακτηριζόταν από απόλυτο επαγγελματισμό, επιμονή, υπομονή και προσήλωση στη λεπτομέρεια. Λίγο πριν το βιετναμέζικο άσμα του, το “The Conversation” (1974) με πρωταγωνιστή τον Gene Hackman, τον έκανε να κινηθεί σε πιο θριλερικά μονοπάτια μυστηρίου και έντονου σασπένς, φανερώνοντας το ταλέντο που κάθε σκηνοθέτης πρέπει να έχει: την ικανότητα δηλαδή να γυρίζει ταινίες διαφορετικού περιεχομένου. Το “Apocalypse Now” είναι για παράδειγμα ένα πολεμικό/αντιπολεμικό αριστούργημα, το “Peggy Sue got Married” (1986) μια κωμωδία φαντασίας, ενώ το “Dracula” (1992) ένα horror ρομάντζο. Αν και τα τελευταία χρόνια οι ταινίες που δημιουργεί, δεν έχουν την αίγλη του παρελθόντος, παρόλα αυτά τα 5 Oscarakia που έχει τσιμπήσει, αποτελούν την ελάχιστη ένδειξη οτι ο Coppola ήταν, είναι και θα είναι ένας από τους καλύτερους σύγχρονους σκηνοθέτες.
Για πολλούς το “Apocalypse Now” ήταν η καλύτερή ταινία του Coppola. Παρόλα αυτά τα προβλήματα κατά την διάρκεια των γυρισμάτων και της παραγωγής ήταν τόσα πολλά, που λίγο έλειψε να μην ολοκληρωθεί ποτέ. Αρκεί μόνο να δει κανείς το budget της για να καταλάβει οτι ακόμα και για τα τέλη του ’70, τα $31,5 εκατομμύρια ήταν κάτι παραπάνω από πολλά. Αν και ο Coppola ήθελε να σκηνοθετήσει στην ουσία την πρώτη big budget ταινία για το Βιετνάμ, εντούτοις η ιστορία πίσω από την δημιουργία της, είναι εφιαλτική. Χρηματοδοτώντας την μέσω της δικής του εταιρίας παραγωγής ‘American Zoetrope’, αρχικό του μέλημα ήταν να βρει μια χώρα με παρόμοιο κλίμα με αυτό του Βιετνάμ προκειμένου να ξεκινήσει τα γυρίσματα. Τελικά κατέληξε στις Φιλιππίνες, απ’οπου ξεκίνησαν και τα προβλήματα. Οχι μόνο αναγκάστηκε να περάσει σε συγκεκριμένους διακανονισμούς με τον δικτάτορα Marco προκειμένου να δανειστεί το οπλικό υλικό για την ταινία, αλλά πολλές φορές τα ελικόπτερα που βλέπουμε έφευγαν τελείως απροειδοποίητα από τα γυρίσματα προκειμένου να μεταβούν στην περιοχή που διεξαγόταν ένας πραγματικός…εμφύλιος ανάμεσα στα στρατεύματα του Marco και τους κομμουνιστές αντάρτες! Και αυτή ήταν μόνο η αρχή. Ένας καταστροφικός τυφώνας διέλυσε το set, ο Martin Sheen έπαθε ένα σχεδόν μοιραίο…καρδιακό επεισόδιο, η συνεργασία με τον υπέρβαρο πλέον Brando προκαλούσε κι άλλα προβλήματα, όπως και τα διαρκή μπρος-πίσω του Coppola από το σενάριο. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα μια ταινία που είχε κανονιστεί να ολοκληρωθεί μέσα σε 4 μήνες, τώρα να χρειάζεται 15, με το αρχικό ποσό μάλιστα να έχει ήδη εξαντληθεί. Ο Coppola στα όρια της σωματικής και πνευματικής κατάρρευσης, αναγκάστηκε να υποθηκεύσει το σπίτι του (!!) προκειμένου να συνεχίσει τα γυρίσματα. Παρά τις αντιξοότητες η ταινία αποτέλεσε μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες στο box office, δικαιώνοντας επιτέλους τον σκηνοθέτη, το cast και το συνεργείο για την επιμονή τους.
Βασισμένο σε ένα μεγάλο ποσοστό στην νουβέλα του Joseph Conrad “Heart of Darkness”, το “Apocalypse Now” είναι πραγματικά ένα ταξίδι στα πιο σκοτεινά μονοπάτια της ψυχής του ανθρώπου. Το πέρασμα του Willard από το ποτάμι, παρέα με μια χούφτα παιδαρούδια που έχουν σταλεί χωρίς να το ξέρουν σε μια αποστολή αυτοκτονίας, αποτελεί την προσωπική ενδοσκόπηση του Captain και γι’ αυτό σχεδόν στο σύνολό του αυτό το ποταμίσιο ταξίδι έχει μια ονειρική υπόσταση. Δεν είναι καθόλου τυχαίο οτι τα καπνογόνα που χρησιμοποιούν οι στρατιώτες έχουν έντονα και σχεδόν ψυχεδελικά χρώματα (φούξια, έντονο πορτοκαλί, ακόμα και μπλε νομίζω) καθώς αυτό ακριβώς ήθελε να πετύχει ο Coppola. Επειδή πολλές φορές ο πόλεμος του Βιετνάμ χαρακτηριζόταν ως μια ψυχεδελική εμπειρία, ο cameraman Vittorio Storaro κατάφερε να εγκλωβίσει αυτήν ακριβώς την τρέλα στα πλάνα του. Εξάλλου αυτό που κάνει την ταινία να ξεχωρίζει από αρκετές άλλες που είχαν ήδη κυκλοφορήσει και πραγματεύονταν τον πόλεμο του Βιετνάμ, είναι οτι πρώτον αποτελεί την τελευταία ταινία που ασχολήθηκε χειροπιαστά με ένα μεγάλο κινηματογραφικό, πολεμικό θέμα, μιας που στις μέρες μας, ούτε λίγο ούτε πολύ (ειδικά το story του Βιετνάμ) έχει εξαντληθεί. Και δεύτερον είναι αξιοπρόσεχτο το πόσο πολύ επικεντρώνεται η ιστορία της ταινίας ανάμεσα σε δυο άτομα, δημιουργώντας το κλίμα μια δυνητικής βεντέτας και την απορία του ποιος θα καταφέρει τελικά να επικρατήσει (ακόμα και αν τον Brando τον βλέπουμε μόνο στο τέλος της). Εξίσου ενδιαφέρον είναι και το γεγονός πως ο Coppola παραλλήλιζε τις πολεμικές συγκρούσεις στο Βιετνάμ, με την αγωνιώδη υπερπροσπάθεια να ολοκληρωθεί η ταινία του. Αυτή ακριβώς η υπερπροσπάθεια μοιάζει να λειτούργησε εντέλει θετικά στην παρουσίαση της ανθρώπινης φύσης στην πιο πρωτόγονή της μορφή, απογυμνωμένη από οποιαδήποτε επίδραση πολιτισμού.
Ο παραλογισμός σε όλο του το μεγαλείο συγχωνεύεται σε αυτήν την ταινία. Τα αμερικανικά στρατεύματα, από τον πιο γαλονάτο, μέχρι τον πιο χαμηλό ιεραρχικά, βιώνουν μια κατάσταση ολοκληρωτικής ψυχικής και διαλογικής κατάρρευσης. O Willard στην αρχή παραπαίει, έχοντας καταναλώσει άφθονο αλκοόλ και μπόλικο χασίσι, είναι εγκλωβισμένος στο δωμάτιο του ξενοδοχείου, οπού μην έχοντας να κάνει τίποτα πια, επιτίθεται στον ίδιο του τον εαυτό, εξευτελίζεται, ματώνει και αγγίζει τα όρια της τρέλας. Έχει μάθει να είναι εργάτης του πολέμου και αισθάνεται χρήσιμος μόνο εκεί. Είναι αυτό που ξέρει να κάνει, τίποτα λιγότερο, τίποτα περισσότερο. Από την άλλη πλευρά με μια πιο εύθυμη αλλοφροσύνη συναντάμε τον Lieutenant Colonel Bill Cilgore (Robert Duvall) ο οποίος αρέσκεται να κάνει….σερφ στα νερά του ποταμού, δίπλα σε βόμβες που σκάνε, παρέα με ψαρωμένους πρωτάρηδες. Ακόμα καλύτερη είναι βέβαια η εναέρια εμφάνισή του (θεωρείται και μια από τις καλύτερες και πιο αναγνωρίσιμες σκηνές σε ταινία) με τα ελικόπτερα, υπό τους ήχους του “Ride of the Valkyrie” του Wagner, που λειτουργεί εκφοβιστικά για τους Βιετκόνγκ που βρίσκονται κοντά. O Duvall θυμίζει αρχηγό ιππικού με το καπέλο και την στολή του, έναν αρχηγό ολότελα τρελό και παρανοϊκό που υποστηρίζει, “I love the smell of napalm in the morning”. Total madness…
Είναι σαφές οτι ο πόλεμος απανθρωποιεί και βγάζει τον χειρότερο εαυτό του κάθε ατόμου. Όταν βλέπεις παντού πτώματα, νεκρά γυναικόπαιδα, φωτιά, όταν αισθάνεσαι τις σφαίρες να σφυρίζουν γύρω σου και τις λεπίδες να είναι έτοιμες να σου ‘πάρουν’ τον λαιμό, όταν βρίσκεσαι στην μέση του πουθενά, σε μια ζούγκλα, ένα αφιλόξενο και ξεχασμένο από τον ίδιο τον Θεό περιβάλλον, για πόσο θα μπορέσεις ακόμα να κρατήσεις τα λογικά σου; Οχι για πολύ. Και ποιό θα ήταν καλύτερο παράδειγμα από τον τρομακτικό και παράφρονα Walter Kurtz; Ο Brando εδω δίνει μια ακόμη μεγαθηριακή ερμηνεία, υποδυόμενος ένα σκοτεινό alter ego που αναδύεται μέσα από τις σκιές με έναν από του καλύτερους, cinematikous μονολόγους ever. Το γκροτέσκο περιβάλλον μέσα στο οποίο καταλαμβάνει την θέση του Θεού επί της γης, είναι φτιαγμένο από όλα αυτά που κάνουν έναν πόλεμο μια φριχτή εμπειρία. Σαν άλλοι ειδωλολάτρες όσοι είναι τριγύρω του τον προσκυνούν και του χαρίζουν θυσίες, για να τους προστατεύει και αυτός με την σειρά του. Συγκλονιστικός και με εμφάνιση που παραπέμπει σε θεϊκό ον (ογκώδης, φαλακρός, ντυμένος με μια μαύρη…κελεμπία) ο Brando είναι ο Νόμος της προσωπικής του ζούγκλας. Ο Willard φτάνει στα όρια του όταν τελικά τον ανακαλύπτει και μετά από όσα βλέπει, ο Kurtz γίνεται αναπόσπαστο κομμάτι του, επειδή απλά δεν γίνεται αλλιώς. Σε ένα εξαιρετικό τέλος (δεν σας λεω, no worries) που μοιάζει με αρχέγονο τελετουργικό, συμπυκνώνεται όλο το νόημα της ασχήμιας. Όχι του πολέμου, αλλά αυτής που ο καθένας μας κρύβει κάπου μέσα του…
To “Apocalypse Now” βασίζεται στην αφηγηματική και σχεδόν ρευστή σκηνοθεσία του Coppola, όπως ακριβώς και το νερό που κυλάει στον ποταμό. Με εξαιρετική φωτογραφία, υπέροχες ερμηνείες, ένα OST που ταιριάζει ιδανικά σε κάθε στιγμή και κάθε πλάνο, είναι μια κλασσική ταινία που πρέπει να δούμε όλοι. Εάν μάλιστα υπολογίσουμε και όοολα αυτά που έγιναν μέχρι να ολοκληρωθεί, ε τότε της αξίζει μια θέση στον πάνθεον των καλύτερων ταινιών που έγιναν ποτέ.
Τι έμαθα από την ταινία: Οτι καλό είναι να έχεις παντού μια σανίδα του σερφ (ναι ναι ακόμα και στη ζούγκλα του Βιετναμ), οτι το μαύρο όντως ‘κόβει’ και οτι ο Laurence Fishburne υπήρξε κάποτε νέος.
- O Steve McQueen προοριζόταν αρχικά για τον ρόλο του Willard.
- O Coppola έχασε 50 κιλά στα γυρίσματα!!
- Επίσης ο Coppola απειλούσε οτι θα…αυτοκτονούσε στα γυρίσματα!
- Ένας από τους ηθοποιούς ο Sam Bottoms ήταν υπό την επήρεια μαριχουάνας, LSD και speed σε πολλές από τις σκηνές.
- Το τελικό footage της ταινίας, έφτανε σε διάρκεια τις 200 ώρες!
Cinestalmeni 